Pewność siebie

szkolenia warsztaty terapia

Pewność siebie

„Każdy, kto szuka prawdy, ma jedno do zrobienia: patrzeć głęboko we własną istotę. Jeśli to robi we właściwy sposób, wszystkie zagadnienia rozwiązują się same przez się.”

Ramana Maharishi

Ponieważ słowo „pewność” w ujęciu semantycznym oznacza przekonanie o prawdziwości, także „pewność siebie” odwołuje się w moim przekonaniu i odczuciu do prawdziwości, czyli autentyczności nas samych. I tak, jak twierdzi Maharishi źródło pewności siebie leży głęboko w naszej własnej istocie. To nie wyuczone socjotechniki czy atrybuty społecznej wartości lub gadżety mówiące o rynkowej wartości naszej egzystencji świadczą o pewności siebie. Pewność siebie wynika z przekonania o naszej własnej wewnętrznej wartości.

Wewnętrzna wartość

W jaki sposób szukać prawdy o sobie?

Znajdź miejsce, w którym będziesz sam/a. Na zewnątrz tego miejsca zostaw telefon i komputer i jeśli możesz pozostaw fizycznie lub mentalnie wszystko to, co świadczy o Twojej społecznej wartości. Usiądź wygodnie i oddychaj. Co czujesz do siebie samego, kiedy wiesz, że w tym miejscu nikt na Ciebie nie patrzy, nie ocenia, nie krytykuje, nie chwali i nie podziwia? Nie sięgaj w przeszłość. Nie myśl o przyszłości. Skup się na tym, czego doświadczasz w tej konkretnej chwili i miejscu. Jakie myśli pojawiają się w Twojej głowie?

Każdy z nas przychodzi na świat z wewnętrzną pewnością siebie i określonym indywidualnym potencjałem, by żyć szczęśliwie i godnie. Są to nasze wrodzone kompetencje. Nazywamy je wewnętrzną siłą lub mocnymi stronami. Ja nazwałabym je bazą, mocną podstawą, z którą kontakt pozwala odzyskać spokój i równowagę. Baza ta jest niezależna od czynników zewnętrznych. Jest niezmienna, wrodzona i przypisana każdemu z nas. Zupełnie inaczej niż wartość społeczna czy rynkowa, które zależne są od posiadanych atrybutów zewnętrznych – domu, samochodu, pieniędzy na koncie, wykonywanego zawodu, ubrania czy sposobu spędzania wolnego czasu. Wszystkie te społeczne atrybuty możesz otrzymać, kupić, zapracować na nie ale możesz też je stracić. Twoja autentyczna wartość zależy zatem od tego, co wewnątrz Ciebie i z tej głębi płynie pewność siebie. Wartość społeczna i rynkowa zależą natomiast od tego, co na zewnątrz i uzależnione są od zmiennych i losowych czynników. Twojej wewnętrznej autentycznej wartości nie możesz utracić.

Co obniża pewność siebie?

Jeśli uzależniasz swoje poczucie wartości od tego, co na zewnątrz, możesz poczuć jak bardzo krucha i niepewna staje się Twoja wartość. Różnimy się od siebie poziomem umiejętności i zaawansowania w różnych dziedzinach życia. Ta różność jednak świadczy o naszej wyjątkowości i niepowtarzalności. Jeśli porównujesz się z innymi, traktujesz różnice jako podstawę wartościowania siebie i innych, również możesz poczuć, jak Twoja wrodzona podstawa pewności chwieje się, a Ty odczuwasz niepewność i zmieszanie.

Wewnętrzny krytyk

Dzięki czuciu własnej wartości jako stabilności, bezpieczeństwa i zakotwiczenia radzimy sobie z presją, porażkami i błędami. Nie tylko nie poddajemy się wobec niepowodzeń, ale także jesteśmy odważni wobec wyzwań. Ta wewnętrzna stabilność pozwala nam działać i zmieniać. Wróćmy jednak do miejsca, w którym możesz pobyć sam/sama.

Nie ma tu osób, z którymi możesz się porównywać. Mimo to Twoje myśli wciąż mogą krążyć wokół innych ludzi. Wokół tego, co mówili do Ciebie. Obserwuj swoje myśli. Myśl to tylko myśl. Może pojawić się i odpłynąć, jeśli zechcesz.

Tak już jesteśmy społecznie skonstruowani, że jak powietrza potrzebujemy innych ludzi, aby żyć, rozwijać się i czuć szczęście. Zwłaszcza, gdy jesteśmy dziećmi, wpływ innych ludzi ma olbrzymie znaczenie na to, jak kształtuje się nasze poczucie wewnętrznej wartości. Począwszy od warunków stawianych przez rodziców, systemu kar i  nagród, społecznych zasad i norm zachowania, aż po wartości, prawa i zakazy religijne. W miarę dorastania zasady te wpierw wpływające na nas z zewnątrz, z czasem stają się naszym głosem wewnętrznym. Zdarza się, że głos ten przybiera formę wewnętrznej presji, wewnętrznego krytyka a my sami nie pamiętamy już skąd on wziął się w naszej głowie.  

Zastanów się, czy doświadczałeś w dzieciństwie nadmiernej krytyki ze strony rodziców lub jednego z nich lub rodzeństwa. Czy byłeś wyśmiewany, zawstydzany lub karany, gdy nie spełniałeś czyiś oczekiwań? Czy aby czuć się zauważonym, kochanym musiałeś spełnić określone warunki, na przykład być cicho, mieć same piątki? Zastanów się, czy nie kontynuujesz sam wobec siebie i innych krytycznego stosunku? Czy nie masz wobec siebie nadmiernych wymagań lub zbytnio siebie nie ograniczasz myślami typu „nie powinienem”, „nie wypada”, „tak nie można”?

Przykre doświadczenia z dzieciństwa, traumy i krytyczne wydarzenia mogą wpływać na to, jak postrzegamy swoją wartość jako osoby dorosłe. Możemy mieć przekonania, że „jesteśmy gorsi od innych”, że „nie zasługujemy na miłość”.

Bezwarunkowa miłość

Autentyczna, bezwarunkowa miłość do siebie samego stanowi filar wewnętrznej wartości każdego człowieka. Z tą miłością przychodzimy na świat i jest ona naszym ludzkim zasobem, wewnętrzną siłą, do której możemy sięgać, jeśli zechcemy. Według wybitnego psychiatry i psychoterapeuty, Jona Kabata Zinna wyposażeni jesteśmy w dwa umysły. Pierwszy z nich to umysł mądrości obejmujący naszą prawdziwą, szczęśliwą naturę. To dzięki niemu możemy kontaktować się ze swoją wewnętrzną wartością, pełnią spokoju i mądrości. Mamy jednak również drugi rodzaj umysłu. To zwykły umysł, który pełen myśli osądzających, planujących i walczących maskuje umysł mądrości. Być może właśnie negatywne, zniekształcające myśli i przekonania podważają naszą pewność siebie. Na szczęście miłości bezwarunkowej dla siebie zawsze możesz się nauczyć.

Przywołaj w myślach osobę, na której Tobie zależy, twojego przyjaciela, dziecko, rodzica. Pomyśl o tym, co do niego czujesz, co mu zawdzięczasz i co zrobiłbyś dla niego, gdyby potrzebował Twojej pomocy. A teraz pomyśl o sobie, jak o swoim przyjacielu i całą energię życzliwości i troskliwości przenieś na siebie.

Tak, jak współczucie i niesienie wsparcia innym jest wyrazem altruizmu, tak samowspółczucie i troska o siebie jest wyrazem miłości, jaką potrzebujemy przede wszystkim czuć do siebie. Ta miłość stanowi także źródło poczucia dumy z siebie i swoich osiągnięć. Pozwala także kwestionować negatywne myśli podpowiadane przez wewnętrznego krytyka i odzyskiwać sprawczość nad swoim dorosłym życiem.

Rozwój

Pewność siebie wynika zatem z wewnętrznej wartości, wspieranej troską i bezwarunkową miłością do siebie. Pewność tę możemy także ćwiczyć i rozwijać. Przy czym rozwój nie warunkuje naszej wartości, on z niej wynika. Dzięki temu, że jesteśmy wartościowi  możemy się rozwijać, doskonalić, wyznaczać cele – „wzrastać”. Mając w sobie bezpieczną bazę możemy więc podejmować ryzyko, organizować oraz skutecznie realizować kolejne cele. Zatem ćwiczenie pewności wiąże się ze stawaniem się osobą odważną, która radzi sobie z przeszkodami natury fizycznej, psychicznej czy werbalnej.

Więcej pewności siebie, mniej lęku

Radzi sobie, bowiem ma wewnętrzne wsparcie w poczuciu własnej wartości oraz sprawczości. Przy czym odwaga nie oznacza braku lęku. Lęk przed przyszłością, relacjami i decyzjami pozostaje. Jego poziom jest jednak na tyle bezpieczny, że nie przejmuje nad nami kontroli. Osoba pewna siebie nie boi się, że sobie nie poradzi czy ośmieszy, bowiem wie jakie są jej mocne strony, jakie słabości i ograniczenia. Ponieważ wie, że społeczna ocena i krytyka skutków jej decyzji lub działań nie ma wpływu na jej wewnętrzną wartość. Co więcej, błądzenie jako naturalna ludzka cecha jest niezbędnym elementem procesu rozwoju i nauki. Jak powiedział Bonaparte „Tylko ten nie popełnia błędów, kto nic nie robi”.

Jak ćwiczyć pewność siebie?

Tak więc sprawczość i aktywność łączą się z możliwością popełnienia porażki czy napotkania przeszkody nie do przejścia, ale również łączą się z możliwością sukcesu, nauki i rozwoju.  W jaki sposób możemy ćwiczyć pewność siebie? Przede wszystkim poprzez wyznaczanie celów, ich realizację i czucie przyjemnej satysfakcji z udanego przedsięwzięcia. Także poprzez obserwację doświadczeń innych osób, podobnych do nas i wyciąganie nauki dla siebie. Zamiast wymyślać na nowo koło, możemy wesprzeć się na gotowych rozwiązaniach, które przetestowali inni. Pewność siebie możesz trenować również podczas rozmów w bezpiecznej przestrzeni terapeutycznej lub ucząc się technik redukowania napięcia emocjonalnego czy asertywnej ekspresji.

Odpowiedzialność za błędy

To, co wydaje mi się istotne to uświadomienie sobie, że pewność siebie wynika z wewnętrznej wartości. Że źródeł wzmacniania i rozwoju poczucia własnej wartości powinniśmy szukać, patrząc głęboko we własne wnętrze a nie na zewnątrz. I tutaj pojawia się bardzo ważna kwestia brania odpowiedzialności za siebie i swoje wybory życiowe. Także porażki i błędy na stałe wpisane w nasze życie. Pewność siebie pozwala przyjąć to, że nie zawsze wszystko nam się uda, nie zawsze będziemy najlepsi, że nie zawsze będziemy się wyróżniać i mieć rację. Że w końcu możemy odpuścić i wybrać inną drogę. Pewność siebie łączy się także z asertywnością w obronie swoich praw i granic. Powróćmy do miejsca, w którym jesteś sam/a.

Weź głęboki wdech i długi wydech. Rozluźnij się i świadomie oddychaj. Chcę Tobie powiedzieć, że wszystko to, czego potrzebujesz, aby czuć się pewnie jest w Tobie. Doskonalenie się i rozwój to proces, nie koniecznie cel do osiągnięcia.

Odporność psychiczna

Zdrowa pewność siebie, oparta na racjonalnym osądzie mocnych i słabych stron jest istotna w kontekście odporności psychicznej. Według Douga Strycharczyka stanowi obok poczucia kontroli nad życiem, zaangażowania i elastycznej postawy wobec wyzwań ważny element rezyliencji. Warto zatem mieć na względzie, jak ważne jest dla zdrowia wzmacnianie pewności siebie.


 

Źródła:

  • D. Strycharczyk P. Clough, Odporność Psychiczna. Strategie i narzędzia rozwoju, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2020
  • G. R. Schiraldi, Siła Rezyliencji, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2019
  • J. Kabat – Zinn, Życie piękna katastrofa, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2020

 

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.